كاپنا

دو نوع از رايج ترين انواع باطري ماشين عبارتند از : باتريهايي كه به مراقبت كم (LM =Low Maintanace) نياز دارند يا غير سيلد و باتريهاي بدون نياز به مراقبت (FM =Free Maintanace) يا سيلد . باتريهاي با مراقبت كمتر (LM) داراي صفحه سرب آنتيموان/ كلسيم (دو آلياژي يا هيبريد) هستند. در حاليكه باتريهاي بدون نياز به مراقبت (MF) داراي صفحه سرب – كلسيم / كلسيم هستند.

باتري هاي بدون نياز به مراقبت (MF) به مراقبت هاي پيشگيرانه كمتري نيازمندند ، داراي عمري طولاني تر ، شارژ سريعتر ، مقاومت بيشتر در برابر شارژ بيش از حد (over charge)، كاهش خوردگي ترمينال ها و زمان مجاز جهت نگهدارى كالا (Shelf Life) به مدت طولاني تر هستند اما در برابر عيوب ناشي از دشارژ عميق(Deep Discharge) به دليل افزايش ريزش مواد فعال صفحات ، سريعتر از كار مي افتند

در آب و هواي گرم پيشنهاد مي شود كه باتري غير سيلد خريداري شود . به دليل اين كه در يك باتري سيلد هنگامي كه به آب نياز است ، نمي توان آب اضافه كرد و نمي توان غلظت ويژه آن را با هيدرومتر اندازه گرفت .

علل خرابي باتري

باطري اتومبيل به منظور ايجاد جريان استارت اوليه با آمپر بالا (high initial cranking amp) (معمولاً براي 5 تا 15 ثانيه) براي روشن كردن موتور به صورتي خاص طراحي شده اند . يك باتري با كيفيت خوب در صورت نگهداري مناسب حدود 1.5 سال مي تواند كار كند . هدف اوليه استفاده از باتري استارت زدن ، تثبيت انرژي و تهيه نيروي كافي براي جرقه زدن ، روشنايي و ديگر مصرف كننده هايي است كه به مقدار انرژي بيشتر از ظرفيت سيستم شارژ نيازمندند؛ براي مثال در موقعي كه موتور كار نمي كند . در مرحله بعد باتري اتومبيل ، توان الكتريكي سيستم را در موقعي كه سيستم شارژ فعال نيست ، فراهم مي كند . سن يك باتري به ريزش مواد فعال صفحات آن در اثر انقباض و انبساط اين صفحات كه در طول فرآيند شارژ و دشارژ اتفاق مي افتد بستگي دارد .

دشارژ عميق ، گرما و لرزش مراحل تخريب آن را تسريع مي كنند و عاقبت رسوب تشكيل مي شود و سبب اتصال كوتاه مي گردد . از ديگر عوامل اصلي تخريب باتري ها ، سولفاته شدن آنهاست . هنگامي كه باتري ها به صورت دشارژ يا براي بيشتر از 6 ماه انبار شوند . سولفات سرب صفحات را سخت و چگال مي كند و توانايي شارژ شدن باتري كاهش مي يابد و يا به طور كلي از بين مي رود و مواد فعال صفحات ، ديگر قابليت تحمل جريان دشارژ را ندارند و باتري از كار خواهد افتاد. تحقيقات اخير نشان داده در هواي گرم ( بدترين محيط براي كار باتري ) ميانگين طول عمر يك باتري اتومبيل با كيفيت خوب به نصف كاهش مي يابد .

استارت زدن بيجا (Slow Cranking ) خصوصاً در هواي سرد مشخصه خوبي است كه نشان مي دهد باتري در حال خراب شدن است و اين باتري بايد تست شود . دشارژ عميق باتريها معمولاً در زمان هاي نامناسب براي مثال بعد از روشن كردن خودرو توسط اتصال باتري به باتري ( start jump )اتفاق مي افتد ، متآسفانه اغلب فروشنده هاي فروش باطري ماشين چگونگي تست يا شارژ صحيح باتري را نمي دانند .

نگهداري پيشگيرانه باتري

بررسي سطح الكتروليت ، محكم بودن سر باتريها ، تميز كردن سطوح خورده شده قطب و سر باتري و چك كردن تسمه دينام همه براي نگهداري هاي پيشگيرانه يك باتري لازم است. تناوب اجراي اقدامات پيشگيرانه بستگي به نوع باتري و شرايط آب و هوايي دارد اما بايد حداقل يك بار قبل از شروع سرما و ماهي يك بار در گرما اين مراقبت دوره اي انجام شود . اگر سطح الكتروليت در باتري هاي غير سيلد پائين است ، تا سطح مشخص شده توسط سازنده باتري (2 ميليمتر بالاتر از سطح صفحات) باتري را از آب مقطر پر كنيد . توجه داشته باشيد كه بيش از اندازه خصوصاً در گرما آن را از آب پر نكنيد.

بررسي سالم بودن سيستم شارژ

سيستم شارژ اتومبيل شامل يك دينام (يا ژنراتور DC) ، يك رگولاتور ولتاژ ( آفتامات)، باتري و لامپ هشدار يا آمپر دينام است. زماني كه موتور در حال حركت است، هدف آن مهيا كردن توان براي بار الكتريكي اتومبيل ( براي مثال جرقه زني، روشنايي، لوازم الكتريكي و ...) و شارژ باتري اتومبيل است. زماني كه سيستم شارژ از كار مي افتد، معمولاً يك لامپ هشدار روشن خواهد شد و يا آمپر دينام وضعيت خوب (good ) را نشان نمي دهد. رايج ترين عوامل خوب كار نكردن سيستم شارژ ، لق شدن ، فرسوده شدن يا پاره شدن تسمه دينام است. بنابراين ابتدا بايد تسمه دينام را چك كرد . اگر تسمه دينام سالم بود با استفاده از يك باتري سالم دور موتور را براي مدت دو دقيقه به 2000RPM يا بيشتر ( با در نظر گرفتن دماي محيط و بار) برسانيد . ولتاژ باتري بايد بين 13 تا 15.1 ولت افزايش يابد.

در اكثر خودروها در يك روز گرم مقدار ولتاژ بين 14 تا 14.5 ولت اندازه گيري خواهد شد . اغلب رگولاتورهاي ولتاژ يا آفتامات ها، داراي جبران كننده دما (temperature compensated) براي شارژ درست باتري تحت شرايط مختلف محيطي هستند. هنگامي كه دماي محيط كاهش مي يابد ، ولتاژ شارژ جهت غلبه بر مقاومت بالاي باتري افزايش مي يابد. بلعكس ، وقتي كه دماي محيط افزايش مي يابد، ولتاژ شارژ كاهش مي يابد .

ساير مواردي كه بر ولتاژ شارژ اثر گذارند عبارتند از شرايط باتري ، وضعيت شارژ ، بار الكتريكي ، سطح و خلوص الكتروليت . اگر ولتاژ بين دو قطب كمتر از 13 ولت و تست باتري بعد از شارژ مجدد خوب باشد يا اگر هنوز شارژ نگهداشتن آن با مشكل مواجه است ولتاژ و جريان خروجي سيستم شارژ و بار پارازيتيك اتومبيل با قطع بودن كليد (key off) را تست كنيد . يك دينام با تسمه شل يا ديود خراب جريان خروجي دينام را كاهش خواهد داد .

اگر ولتاژ خروجي بيش از 1/15 ولت در دماي محيطي بالاتر از دماي انجماد است، سطح الكتروليت باتري پائين است يا بوي تخم مرغ فاسد شده در اطراف باتري به مشام مي رسد ، بنابراين احتمالاً باتري دچار شارژ بيش از حد (over charge) شده است و سيستم شارژ بايد تست شود.

چگونگي افزايش طول عمر باتري

1.بهترين راه جهت افزايش طول عمر باتري مراقبت مستمر از باتري و موتور مي باشد. در آب و هواي سرد براي افزايش عمر باتري، باتري را كاملاً شارژ و موتور را گرم نگاه داريد. در آب و هواي گرم و در طول تابستان، بايد سطح الكتروليت را مرتباً بررسي كرد و آب باتري را به سطح لازم برساند. اين مطلب ناشي از دماي زياد زير كاپوت است. استفاده از محافظ گرما در باتري ها رايج تر شده و توليد كنندگان خودرو توسط آن، باتري را از دماي بالاي زير كاپوت محافظت مي كنند. برخي توليد كنندگان باتري نوعي باتري مخصوص مناطق گرمسير توليد كرده اند كه مقدار الكتروليت در باتري را افزايش داده اند تا خنك سازي بهتر انجام شود و يا از فرمولاسيون خاصي براي صفحه استفاده كرده اند.

2. آب كاهش يافته را اضافه كنيد. هرگز اسيد يا آب آلوده اضافه نكنيد و بيش از اندازه آن را از آب پر نكنيد.

3. قبل از روشن كردن اتومبيل كليه تجهيزات جانبي برقي و چراغ هاي خودرو را خاموش كنيد به دليل اين كه باعث كاهش بار باتري در هنگام استارت و خصوصاً در هواي سرد مي شود.

4. روشن گذاشتن كليه چراغ ها يا تجهيزات جانبي برقي ديگر خودرو و دشارژ كامل باتري خصوصاً در باتري بدون مراقبت و نگهداري، سبب خراب شدن باتري اتومبيل مي شود. بعد از شارژ كامل باتري براي تعيين خسارات وارده احتمالي باتري را تست كنيد.

5. بار پارزيتيك را به كمتر از 120 ميلي آمپر كاهش دهيد.

6. باتري هاي با شارژ كامل را در مكان هاي سرد قرار دهيد و مرتباً هنگامي كه مقدار شارژ آنها به كمتر از 80 درصد شارژ كامل مي رسد يا بعد از 6 ماه (هر كدام زودتر اتفاق بيافتد) آن ها را شارژ كنيد.

7. در آب و هواي سرد، افزايش قطر كابل باتري (نمره سيم كوچكتر) به افزايش توان در دسترس باتري براي موتورهاي استارتر كمك مي كند.

مهمترين علل ناتواني ناگهاني باتري

كاهش الكتروليت (كه عامل 50 درصد از كارافتادگي باتري هاست) به دليل گرماي بيش از اندازه در زير كاپوت يا شارژ بيش از حد.

2. دشارژ زياد( روشن گذاشتن چراغ هاي اتومبيل)

3. استعمال بيجا يا كاربرد باتريهاي با سايز نامناسب.

4. شل شدن تسمه دينام يا بدون شارژ ماندن.

5. لرزش بيش از اندازه (به دليل لق شدن بست هاي نگهدارنده)

6. استفاده از آب آلوده.

7. خوردگي.

8. يخ زدگي.

براي اطلاع از قيمت باطري ماشين و بهترين باتري ماشين به سايت باتري كار مراجعه كنيد.

دو نوع از رايج ترين انواع باطري ماشين عبارتند از : باتريهايي كه به مراقبت كم (LM =Low Maintanace) نياز دارند يا غير سيلد و باتريهاي بدون نياز به مراقبت (FM =Free Maintanace) يا سيلد . باتريهاي با مراقبت كمتر (LM) داراي صفحه سرب آنتيموان/ كلسيم (دو آلياژي يا هيبريد) هستند. در حاليكه باتريهاي بدون نياز به مراقبت (MF) داراي صفحه سرب – كلسيم / كلسيم هستند.

باتري هاي بدون نياز به مراقبت (MF) به مراقبت هاي پيشگيرانه كمتري نيازمندند ، داراي عمري طولاني تر ، شارژ سريعتر ، مقاومت بيشتر در برابر شارژ بيش از حد (over charge)، كاهش خوردگي ترمينال ها و زمان مجاز جهت نگهدارى كالا (Shelf Life) به مدت طولاني تر هستند اما در برابر عيوب ناشي از دشارژ عميق(Deep Discharge) به دليل افزايش ريزش مواد فعال صفحات ، سريعتر از كار مي افتند

در آب و هواي گرم پيشنهاد مي شود كه باتري غير سيلد خريداري شود . به دليل اين كه در يك باتري سيلد هنگامي كه به آب نياز است ، نمي توان آب اضافه كرد و نمي توان غلظت ويژه آن را با هيدرومتر اندازه گرفت .

علل خرابي باتري

باطري اتومبيل به منظور ايجاد جريان استارت اوليه با آمپر بالا (high initial cranking amp) (معمولاً براي 5 تا 15 ثانيه) براي روشن كردن موتور به صورتي خاص طراحي شده اند . يك باتري با كيفيت خوب در صورت نگهداري مناسب حدود 1.5 سال مي تواند كار كند . هدف اوليه استفاده از باتري استارت زدن ، تثبيت انرژي و تهيه نيروي كافي براي جرقه زدن ، روشنايي و ديگر مصرف كننده هايي است كه به مقدار انرژي بيشتر از ظرفيت سيستم شارژ نيازمندند؛ براي مثال در موقعي كه موتور كار نمي كند . در مرحله بعد باتري اتومبيل ، توان الكتريكي سيستم را در موقعي كه سيستم شارژ فعال نيست ، فراهم مي كند . سن يك باتري به ريزش مواد فعال صفحات آن در اثر انقباض و انبساط اين صفحات كه در طول فرآيند شارژ و دشارژ اتفاق مي افتد بستگي دارد .

دشارژ عميق ، گرما و لرزش مراحل تخريب آن را تسريع مي كنند و عاقبت رسوب تشكيل مي شود و سبب اتصال كوتاه مي گردد . از ديگر عوامل اصلي تخريب باتري ها ، سولفاته شدن آنهاست . هنگامي كه باتري ها به صورت دشارژ يا براي بيشتر از 6 ماه انبار شوند . سولفات سرب صفحات را سخت و چگال مي كند و توانايي شارژ شدن باتري كاهش مي يابد و يا به طور كلي از بين مي رود و مواد فعال صفحات ، ديگر قابليت تحمل جريان دشارژ را ندارند و باتري از كار خواهد افتاد. تحقيقات اخير نشان داده در هواي گرم ( بدترين محيط براي كار باتري ) ميانگين طول عمر يك باتري اتومبيل با كيفيت خوب به نصف كاهش مي يابد .

استارت زدن بيجا (Slow Cranking ) خصوصاً در هواي سرد مشخصه خوبي است كه نشان مي دهد باتري در حال خراب شدن است و اين باتري بايد تست شود . دشارژ عميق باتريها معمولاً در زمان هاي نامناسب براي مثال بعد از روشن كردن خودرو توسط اتصال باتري به باتري ( start jump )اتفاق مي افتد ، متآسفانه اغلب فروشنده هاي فروش باطري ماشين چگونگي تست يا شارژ صحيح باتري را نمي دانند .

نگهداري پيشگيرانه باتري

بررسي سطح الكتروليت ، محكم بودن سر باتريها ، تميز كردن سطوح خورده شده قطب و سر باتري و چك كردن تسمه دينام همه براي نگهداري هاي پيشگيرانه يك باتري لازم است. تناوب اجراي اقدامات پيشگيرانه بستگي به نوع باتري و شرايط آب و هوايي دارد اما بايد حداقل يك بار قبل از شروع سرما و ماهي يك بار در گرما اين مراقبت دوره اي انجام شود . اگر سطح الكتروليت در باتري هاي غير سيلد پائين است ، تا سطح مشخص شده توسط سازنده باتري (2 ميليمتر بالاتر از سطح صفحات) باتري را از آب مقطر پر كنيد . توجه داشته باشيد كه بيش از اندازه خصوصاً در گرما آن را از آب پر نكنيد.

بررسي سالم بودن سيستم شارژ

سيستم شارژ اتومبيل شامل يك دينام (يا ژنراتور DC) ، يك رگولاتور ولتاژ ( آفتامات)، باتري و لامپ هشدار يا آمپر دينام است. زماني كه موتور در حال حركت است، هدف آن مهيا كردن توان براي بار الكتريكي اتومبيل ( براي مثال جرقه زني، روشنايي، لوازم الكتريكي و ...) و شارژ باتري اتومبيل است. زماني كه سيستم شارژ از كار مي افتد، معمولاً يك لامپ هشدار روشن خواهد شد و يا آمپر دينام وضعيت خوب (good ) را نشان نمي دهد. رايج ترين عوامل خوب كار نكردن سيستم شارژ ، لق شدن ، فرسوده شدن يا پاره شدن تسمه دينام است. بنابراين ابتدا بايد تسمه دينام را چك كرد . اگر تسمه دينام سالم بود با استفاده از يك باتري سالم دور موتور را براي مدت دو دقيقه به 2000RPM يا بيشتر ( با در نظر گرفتن دماي محيط و بار) برسانيد . ولتاژ باتري بايد بين 13 تا 15.1 ولت افزايش يابد.

در اكثر خودروها در يك روز گرم مقدار ولتاژ بين 14 تا 14.5 ولت اندازه گيري خواهد شد . اغلب رگولاتورهاي ولتاژ يا آفتامات ها، داراي جبران كننده دما (temperature compensated) براي شارژ درست باتري تحت شرايط مختلف محيطي هستند. هنگامي كه دماي محيط كاهش مي يابد ، ولتاژ شارژ جهت غلبه بر مقاومت بالاي باتري افزايش مي يابد. بلعكس ، وقتي كه دماي محيط افزايش مي يابد، ولتاژ شارژ كاهش مي يابد .

ساير مواردي كه بر ولتاژ شارژ اثر گذارند عبارتند از شرايط باتري ، وضعيت شارژ ، بار الكتريكي ، سطح و خلوص الكتروليت . اگر ولتاژ بين دو قطب كمتر از 13 ولت و تست باتري بعد از شارژ مجدد خوب باشد يا اگر هنوز شارژ نگهداشتن آن با مشكل مواجه است ولتاژ و جريان خروجي سيستم شارژ و بار پارازيتيك اتومبيل با قطع بودن كليد (key off) را تست كنيد . يك دينام با تسمه شل يا ديود خراب جريان خروجي دينام را كاهش خواهد داد .

اگر ولتاژ خروجي بيش از 1/15 ولت در دماي محيطي بالاتر از دماي انجماد است، سطح الكتروليت باتري پائين است يا بوي تخم مرغ فاسد شده در اطراف باتري به مشام مي رسد ، بنابراين احتمالاً باتري دچار شارژ بيش از حد (over charge) شده است و سيستم شارژ بايد تست شود.

چگونگي افزايش طول عمر باتري

1.بهترين راه جهت افزايش طول عمر باتري مراقبت مستمر از باتري و موتور مي باشد. در آب و هواي سرد براي افزايش عمر باتري، باتري را كاملاً شارژ و موتور را گرم نگاه داريد. در آب و هواي گرم و در طول تابستان، بايد سطح الكتروليت را مرتباً بررسي كرد و آب باتري را به سطح لازم برساند. اين مطلب ناشي از دماي زياد زير كاپوت است. استفاده از محافظ گرما در باتري ها رايج تر شده و توليد كنندگان خودرو توسط آن، باتري را از دماي بالاي زير كاپوت محافظت مي كنند. برخي توليد كنندگان باتري نوعي باتري مخصوص مناطق گرمسير توليد كرده اند كه مقدار الكتروليت در باتري را افزايش داده اند تا خنك سازي بهتر انجام شود و يا از فرمولاسيون خاصي براي صفحه استفاده كرده اند.

2. آب كاهش يافته را اضافه كنيد. هرگز اسيد يا آب آلوده اضافه نكنيد و بيش از اندازه آن را از آب پر نكنيد.

3. قبل از روشن كردن اتومبيل كليه تجهيزات جانبي برقي و چراغ هاي خودرو را خاموش كنيد به دليل اين كه باعث كاهش بار باتري در هنگام استارت و خصوصاً در هواي سرد مي شود.

4. روشن گذاشتن كليه چراغ ها يا تجهيزات جانبي برقي ديگر خودرو و دشارژ كامل باتري خصوصاً در باتري بدون مراقبت و نگهداري، سبب خراب شدن باتري اتومبيل مي شود. بعد از شارژ كامل باتري براي تعيين خسارات وارده احتمالي باتري را تست كنيد.

5. بار پارزيتيك را به كمتر از 120 ميلي آمپر كاهش دهيد.

6. باتري هاي با شارژ كامل را در مكان هاي سرد قرار دهيد و مرتباً هنگامي كه مقدار شارژ آنها به كمتر از 80 درصد شارژ كامل مي رسد يا بعد از 6 ماه (هر كدام زودتر اتفاق بيافتد) آن ها را شارژ كنيد.

7. در آب و هواي سرد، افزايش قطر كابل باتري (نمره سيم كوچكتر) به افزايش توان در دسترس باتري براي موتورهاي استارتر كمك مي كند.

مهمترين علل ناتواني ناگهاني باتري

كاهش الكتروليت (كه عامل 50 درصد از كارافتادگي باتري هاست) به دليل گرماي بيش از اندازه در زير كاپوت يا شارژ بيش از حد.

2. دشارژ زياد( روشن گذاشتن چراغ هاي اتومبيل)

3. استعمال بيجا يا كاربرد باتريهاي با سايز نامناسب.

4. شل شدن تسمه دينام يا بدون شارژ ماندن.

5. لرزش بيش از اندازه (به دليل لق شدن بست هاي نگهدارنده)

6. استفاده از آب آلوده.

7. خوردگي.

8. يخ زدگي.

براي اطلاع از قيمت باطري ماشين و بهترين باتري ماشين به سايت باتري كار مراجعه كنيد.